Poznańskie wydawnictwo Pallottinum nie jest może największym wydawnictwem katolickim w kraju, ale na pewno jest jednym z najważniejszych. To właśnie u poznańskich Pallotynów na ulicy Przybyszewskiego powstają najważniejsze księgi dla Kościoła katolickiego w Polsce. W Pallottinum powstaje Biblia Tysiąclecia, Mszał ołtarzowy, Lekcjonarze, Liturgia Godzin, czy inne księgi, z których korzystają księża a także świeccy katolicy.
Pallotyni zostali sprowadzeni do Polski przez księdza Alojzego Majewskiego w roku 1907. Rok później we Lwowie w wydawnictwie Polonia zaczyna wychodzić czasopismo „Królowa Apostołów”. Pierwsze pozycje książkowe ukazują się w Cieszynie w roku 1913.
Od roku 1927 wydawnictwo i drukarnia Księży Pallotynów znajdowało się w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu 71. Pallotyni wydawali wtedy wiele książek, a także dziennik „Polak – Katolik” i periodyki: „Królowa Apostołów”, „Apostoł wśród Świata”, „Przegląd Katolicki”, „Posiew”, „Rodzina Polska”. Dużą popularnością cieszyły się też kalendarze Królowej Apostołów. Prężnie rozwijającą się działalność wydawniczą przerwała II wojna światowa.
Początki pracy wydawniczej w Poznaniu
Po zakończeniu II wojny światowej, już w roku 1945 następują pierwsze próby wskrzeszenia działalności wydawniczej. Początkowo wydawnictwo miało się znajdować w Ołtarzewie, w gmachu seminarium, i tam zaczęto montować maszyny drukarskie, w co zaangażowani byli bracia zakonni – dawni pracownicy drukarni w Warszawie. Szybko jednak zdano sobie sprawę, że w ciasnym gmachu seminaryjnym trudno będzie prowadzić wydajną pracę wydawniczą.
Zaczęto więc rozglądać się za nowym miejscem pracy. Wybór padł na Poznań, co stało się prawie przypadkowo. Nie było tutaj wcześniej domu pallotyńskiego, jednak w tym czasie do Poznania przybyli księża, którzy chcieli ukończyć studia uniwersyteckie rozpoczęte na tajnych kompletach. Wśród nich był ksiądz Stanisław Czapla, który zamierzał wybudować w Poznaniu kościół-pomnik ku czci pomordowanych w czasie wojny Polaków.
Aby zdobyć środki na ten cel, przystąpił do redagowania kalendarza na rok 1947 pod tytułem „My chcemy Boga”. Kalendarz ten został wydrukowany w zakładach graficznych im. Marcina Kasprzaka i to był początek koncepcji pracy wydawniczej w Poznaniu.
19 czerwca 1947 roku ksiądz Czapla otwiera księgarnię „Dobra Książka”. Zapada decyzja, aby drukarnię i wydawnictwo przenieść do Poznania. Do tego celu zaadaptowano zakupione drewniane baraki i wybudowano skromny budynek drukarni z cegły. Od 1 października 1947 roku pierwszym dyrektorem drukarni i wydawnictwa zostaje ksiądz Roman Len.
Powstanie wydawnictwa Pallottinum
Oficjalne uroczyste otwarcie i poświęcenie Wydawnictwa Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego nastąpiło 7 stycznia 1948 roku. Wtedy to właśnie pojawia się nowa nazwa oficyny wydawniczej – Pallottinum. Nazwa została utworzona od nazwiska założyciela Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego – Świętego Wincentego Pallottiego, któremu zawsze leżało na sercu szerzenie apostolstwa dobrej książki.
W lutym zaczęto przewozić maszyny drukarskie z Ołtarzewa. Przybywają także bracia, którzy z zapałem zabierają się do montażu sprzętu. Wkrótce również drukarnia jest gotowa do rozpoczęcia pracy. Uroczyste otwarcie i poświęcenie drukarni miało miejsce 4 marca 1948 roku. Jeszcze w marcu ukazuje się pierwszy wynik pracy wydawniczej – „Królowa Apostołów”. Natomiast pierwszą umowę wydawniczą podpisano z panem Lasockim, krewnym Zofii Kossak-Szczuckiej, na druk powieści „Krzyżowcy” tej autorki.
W roku 1972 rozpoczęto budowę nowego domu wydawniczego i drukarni, co miało poprawić warunki pracy i zwiększyć wydajność. 18 sierpnia 1975 roku Kardynał Stefan Wyszyński poświęcił nowe pomieszczenia.
1 sierpnia 1960 roku dyrektorem został ksiądz Piotr Granatowicz, który pełnił tę funkcję przez 10 lat. 1 lipca 1970 roku kolejnym dyrektorem został mianowany ksiądz Stefan Dusza, który wcześniej przez dwa lata pełnił funkcję redaktora naczelnego.
Stefan Dusza prowadził Pallottinum przez prawie 40 lat, do 2008 roku. Doceniając jego długoletnią działalność nie tylko dla Pallottinum, Rada Miasta Poznania przyznała mu w 2009 roku odznaczenie „Zasłużony dla Miasta Poznania”.
Od roku 2008 funkcję dyrektora pełni ksiądz Zbigniew Rembisz. Za jego czasów dokonano inwestycji zarówno w oprogramowanie, jak i urządzenia poligraficzne.
Tematyka i profil wydawniczy Pallottinum
Tematyka i profil tematyczny wydawnictwa ostatecznie ukształtował się w latach sześćdziesiątych XX wieku. Wydawano mszały, śpiewniki, księgi liturgiczne, komentarze do Starego i Nowego Testamentu, literaturę o tematyce religijnej i inne pomoce duszpasterskie.
W wydawnictwie Pallottinum rozpoczynali działalność literacką wybitni pisarze, jak ks. Jan Twardowski – najpopularniejszy polski poeta religijny, którego wiersze i proza są traktowane jako przesłanie duszpasterskie i poradniki dobrego życia. W 1959 roku Pallottinum wydało jego „Wiersze”, a nieco później „Nowy zeszyt w kratkę”. Inne znane nazwiska to: Leszek Prorok, Zbyszko Bednorz, Jerzy Zawieyski, Zbigniew Pędziński, czy Tadeusz Kudliński.
Do końca 1976 roku wydano około 270 tytułów książkowych w nakładzie blisko 4,5 miliona egzemplarzy. Drukarnia wykonywała również druk na zlecenie innych wydawnictw katolickich, jak choćby „Encyklopedię Katolicką” dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Pallottinum otrzymało zaszczytny mandat od Konferencji Episkopatu Polski wydawania ksiąg liturgicznych, a więc Mszału Rzymskiego dla diecezji polskich, Lekcjonarzy, a także Liturgii Godzin (brewiarza), dokumentów Soboru Watykańskiego II, a nieco później, w latach dziewięćdziesiątych również Katechizmu Kościoła Katolickiego i Kodeksu Prawa Kanonicznego. Wydawnictwo wydaje także dokumenty papieskie: encykliki, adhortacje i listy apostolskie. Ukazała się też, wydana w 6 tomach „Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski”.
Najbardziej znaną pozycją wydaną przez wydawnictwo, która znajduje się na półce prawie każdego katolika w Polsce, jest Biblia Tysiąclecia – pierwszy polski przekład Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu z języków oryginalnych. Pierwsze wydanie Biblii Tysiąclecia ukazało się w roku 1965. Biblia Tysiąclecia została uznana za oficjalny tekst Kościoła Katolickiego w Polsce i jest wykorzystywana w księgach liturgicznych.
Pracownicy świeccy cenią sobie pracę w wydawnictwie i drukarni, o czym najlepiej świadczy fakt, iż odchodzą prawie wyłącznie wtedy, kiedy przechodzą na emeryturę. Książki ze znakiem Pallottinum znane są nie tylko w kraju, ale docierają także do ośrodków polonijnych na całym świecie.
Zapraszam do obejrzenia filmu nagranego w wydawnictwie i drukarni Księży Pallotynów. Po wydawnictwie oprowadził ks. dyrektor Zbigniew Rembisz SAC, dzięki którego uprzejmości niniejszy film publikuję. Na filmie możecie zobaczyć, jak druk książki wyglądał kiedyś, a jak to wygląda dzisiaj.
Wydawnictwo ma swoją księgarnię na ulicy Przybyszewskiego 39. Książki wydawane przez Pallottinum można także zakupić przez internet na stronie pallottinum.pl.
Dziękujemy za przeczytanie artykułu. Zapraszamy do polubienia naszego profilu na facebooku Poznańskie Klimaty oraz do zapisania się na newsletter i pobrania bezpłatnego przewodnika o Poznaniu.
Podobne artykuły:
Abisynia – osiedle z klimatem w Poznaniu